Theo tần số tăng dần thì những nguyên nhân sau gây chảy dịch núm vú hay gặp nhất ở thời kỳ không cho con bú là: ung thư, u nhú nội ống và loạn sản vú có tăng thể tích ống. Những đặc điển quan trọng của chảy dịch và các yếu tố khác được đánh giá bằng tiền sử và khám lâm sàng như sau:
Bản chất của dịch tiết (thanh dịch, máu hoặc dịch khác).
Có liên quan tới khối u hay không.
Một bên hoặc hai bên.
Một hay nhiều ống tiết dịch.
Tự tiết dịch (thường xuyên hay ngắt quãng hoặc chỉ khi ép vú).
Chảy dịch khi ép ở một điểm hay ép toàn bộ vú.
Có liên quan đến kinh nguyệt không.
Bệnh nhân tiền mãn kinh hay sau mãn kinh.
Bệnh nhân dùng thuốc tranh thai hoặc estrogen để điều trị các triệu chứng sau mãn kinh.
Ở một bên vú, chảy dịch tự phát, chảy thanh dịch hoặc dịch máu từ 1 ống thường do u như nội ống hoặc hiếm khi là ung thư nội ống. Trong trường hợp khác, khối u có thể không sờ thấy được, ống tiết dịch có thể nhận biết bằng cách ấn ở những vị trí khác nhau xung quanh núm vú và quầng vú. Chảy dịch máu gợi ý nhiều hơn về ung thư nhưng thường gây ra bởi một u nhú lành tính ở ống. Xét nghiệm tế bào có thể phát hiện những tế bào ác tính, nhưng nếu âm tính cũng không loại trừ ung thư và điều này hay gặp ở phụ nữ trên 50 tuổi. Ở bất kỳ trường hợp nào, các ống chảy dịch và cả khối u đều cần được lấy bỏ. Chụp X quang ống có thể xác định hình khuyết trước khi mổ lấy bỏ ống tuyến.
Ở phụ nữ tiến mãn kinh, dịch tiết ở nhiều ống tự phát ở một hảy hài bên vú, được chú ý nhiều nhất trước khi kinh nguyệt, thường do loạn sản tuyến vú. Dịch
chảy ra có thể màu xanh hoặc nâu nhạt, u nhú và tăng sinh ống thường thấy trên sinh thiết. Nếu khối u xuất hiện thì cần lấy bỏ đi.
Tiết dịch sữa từ nhiều ống ở bệnh nhân không cho con bú có thể xuất hiện ở một số hội chứng (Chiari – Frommel), Argonz – Del Castillo [Forbes – Albnght]); có thể là do tăng tiết prolactin của tuyến yên. Cần xác định nồng độ prolactin và TSH trong huyết thanh để phát hiện u tuyến yên hoặc thiểu năng tuyến giáp trạng. Phenothiazin và các thuốc tránh thai cũng có thể gây chảy dịch sữa và ngừng tiết dịch nêu ngừng dùng thuốc.
Các thuốc tránh thai dạng uống có thể gây ra dịch tiết trong, thanh dịch hoặc sữa từ một ống tuyến nhưng thường tiết dịch thấy rõ trước khi kinh nguyệt và mất đi khi ngừng dùng thuốc. Nếu chảy dịch trước khi kinh nguyệt và từ một ống tuyến thì cần phải thăm dò.
Chảy dịch mủ có thể xuất phát từ áp xe dưới quầng vú và cần phải rạch áp xe cùng với xoang sữa có liên quan,
Khi không xác định và không sờ được u, bệnh nhân cần được kiểm tra hàng tuần trong 1 tháng, ỉmi chảy dịch một bên vú kéo dài. Thậm chí không xác định được vị trí hay xác định được khối u thì cần phải tiến hành thăm dò. Cần lựa chọn phương án theo dõi sát khoảng 1 đến 3 tháng một lần. Cần chụp X quang vú. Xét nghiệm tế bào học dịch tiết ở núm vú để tìm các tế bào ung thư bong ra sẽ giúp cho chẩn đoán. Chảy dịch kéo dài ở một bên vú, đặc biệt là nếu có máu, là một chỉ định cắt bỏ các ống tuyến có liên quan.
