Túc Tam Lý
Tên Huyệt Túc Tam Lý:
Tên hyệt này có thể hiểu qua 2 cách sau:
Một truyền thuyết cho rằng: châm hoặc bấm huyệt Túc Tam Lý giúp cho binh lính đi bộ được hơn 3 (tam) dặm (lý) (trên 5 km) mà không bị mỏi.
Một số nhà chú Giải lại cho rằng Túc Tam Lý là nơi hội của 3 phủ: Đại Trường (ở trên), Vị (ở giữa) và Tiểu Trường (ở dưới) vì vậy mới gọi là Tam Lý
Huyệt ở dưới lõm khớp gối 3 thốn, lại chữa 3 vùng trên, giữa và dưới của dạ dầy (Vị), vì vậy gọi là Túc Tam Lý (Trung Y Cương Mục).
Tên Khác:
Hạ Lăng, Hạ Tam Lý, Quỷ Tà, Tam Lý.
Xuất Xứ:
Thánh Huệ Phương.
Đặc Tính Túc Tam Lý:
Huyệt thứ 36 của kinh Vị.
Huyệt Hợp, thuộc hành Thổ.
Huyệt quan trọng có thể dùng một mình hay phối hợp điều trị các bệnh thuộc Vị và tất cả các trường hợp trướng đau ở bụng, tiêu hóa rối loạn, các bệnh về mắt, hệ thần kinh, bệnh áp huyết cao. Đây là huyệt có tác dụng toàn thân.
Huyệt đưa khí xuống phần dưới cơ thể.
Một trong ‘Lục Tổng Huyệt’ Chủ trị vùng bụng đau.
Một trong nhóm ‘Hồi Dương Cửu Châm’ có tác dụng nâng cao và phục hồi Dương khí.
Một trong ‘14 Yếu Huyệt’ của ‘Châm Cứu Chân Tủy’ (Nhật Bản) để nâng cao chính khí, trị bệnh dạ dày (nhưng dạ dày dư chất chua thì không dùng huyệt này).
Vị Trí Túc Tam Lý:
Dưới mắt gối ngoài 3 thốn, phía ngoài xương mác khoảng 1 khoát ngón tay, nơi cơ cẳng chân trước, khe giữa xương chầøy và xương mác.
Hoặc úp lòng bàn tay vào giữa đầu gối, đầu ngón tay giữa chạm vào xương ống chân (xương chầy), từ đó hơi xịch ra phía ngoài 1 ít là huyệt.
Dưới lõm ngoài xương bánh chè (Độc Tỵ) 3 thốn.
Giải Phẫu:
Dưới da là cơ cẳng chân trước, chỗ bám các thớ gân cơ 2 đầu đùi, khe giữa xương chầy và xương mác, màng gian cốt.
Thần kinh vận động cơ là nhánh của dây thần kinh hông to, nhánh của dây thần kinh chầy trước.
Da vùng huyệt chi phối bởi tiết đoạn thần kinh L5.
Tác Dụng Túc Tam Lý:
Lý Tỳ Vị, điều trung khí, thông kinh lạc – khí huyết, phù chính bồi nguyên, bổ hư nhược, khu phong hóa thấp, điều hòa huyết áp.
Chủ Trị Túc Tam Lý:
Trị dạ dày đau, nôn mửa, tiêu hóa kém, táo bón, ruột viêm, chi dưới yếu liệt, bệnh thuộc hệ tiêu hóa, kích ngất, cơ thể suy nhược, thần kinh suy nhược.
Phối Huyệt:
1. Phối Bất Dung (Vị 19) trị khí tích (Tư Sinh Kinh).
2. Phối Chương Môn (C.13) + Thái Bạch (Tỳ 3) trị dạ dày đau, ăn uống kém (Tư Sinh Kinh).
3. Phối Hạ Cự Hư (Vị 39) + Hiệp Khê (Đ.43) + Lâm Khấp (Đ.41) + Nhũ Căn (Vị 18) + Thần Phong (Th.23) + Thiên Khê (Tỳ 18) + Ưng Song (Vị 16) trị vú sưng (Tư Sinh Kinh).
4. Phối Bộc Tham (Bàng quang.61) + Hoàn Cốt (Đ.12) + Phi Dương (Bàng quang.58) + Phục Lưu (Th.7) + Xung Dương (Vị 42) trị chân liệt, dép rơi mà không biết (Tư Sinh Kinh).
5. Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) trị thương hàn nhiều ngày mà không bớt sốt (Châm cứu Tụ Anh).
6. Phối Ẩn Bạch (Tỳ 1) trị hạ huyết, trường phong (Châm Cứu Tụ Anh).
7. Phối Hoàn Khiêu (Đ.30) + Phế Du (Bàng quang.13) + Trung Độc (Đ.32) trị chứng nuy, có thấp nhiệt, có đờm, có khí suy, có huyết ứ (Châm Cứu Tụ Anh).
8. Phối Huyền Chung (Đ.39) + Nhị Lăng (Âm Lăng Tuyền (Tỳ 9) và Dương Lăng Tuyền (Đ.34) ) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) + Thái Xung (C.3) trị đùi, gối đau (Châm Cứu Đại Toàn).
9. Phối Chiếu Hải (Th.6) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Lâm Khấp (Đ.41) + Nhân Trung (Đc.26) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) trị tay chân và mặt sưng phù, sốt cao không giảm (Châm Cứu Đại Toàn).
10. Phối Chiếu Hải (Th.6) + Liệt Khuyết (Phế 7) + Quan Xung (Tam tiêu.1) + Trung Quản (Nh.12) + Tỳ Du (Bàng quang.20) trị tiêu khát (Châm Cứu Đại Toàn).
11. Phối Bá Lao + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Liệt Khuyết (Phế 7) + Thập Tuyên + Trung Quản (Nh.12) + Ủy Trung (Bàng quang.40) trị cảm nắng, sốt cao, hoắc loạn, thổ tả (Châm Cứu Đại Toàn).
12. Phối cứu Hành Gian (C.2) + Lâm Khấp (Đ.41) + Thái Xung (C.3) + Thiếu Hải (Tm.3) + Thông Lý (Tm.5) + Ủy Trung (Bàng quang.40) trị phát bối, nhọt mọc ở vai, lưng (Châm Cứu Tụ Anh).
13. Phối Côn Lôn (Bàng quang.60) + Dương Lăng Tuyền (Đ.34) (Đ.34) + Hoàn Khiêu (Đ.30) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Kiên Ngung (Đại trường.15) + Phong Thị (Đ.31) + Tuyệt Cốt (Đ.39) trị trúng phong bất tỉnh, đờm khò khè (Châm Cứu Toàn Thư).
14. Phối Thái Xung (C.3) + Trung Phong (C.4) trị đi bộ thì đau nhức, đi đứng khó khăn (Ngọc Long Ca).
15. Phối Dương Lăng Tuyền (Đ.34) + Độc Tỵ (Vị 35) + Tất Quan (Đ.33) trị đầu gối đau (Châm Cứu Đại Thành).
16. Phối Dũng Tuyền (Th.1) + Đại Chùy (Đc.14) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Tuyệt Cốt (Đ.39) trị thương hàn sốt cao không giảm (Châm Cứu Đại Thành).
17. Phối Bá Lao + Chí Dương (Đc.9) + Công Tôn (Tỳ 4) + Trung Quản (Nh.12) + Uyển Cốt (Tiểu trường.4) trị hoàng đản, tay chân đều sưng (Châm Cứu Đại Thành).
18. Phối Công Tôn (Tỳ 4) + Thân Mạch (Bàng quang.62) + Tuyệt Cốt (Đ.39) trị chân yếu không có sức (Châm Cứu Đại Thành).
19. Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Thận Du (Bàng quang.23) trị tai ù do hư chứng (Châm Cứu Đại Thành).
20. Phối Đàn Trung (Nh.17) + Khuyết Bồn (Vị 12) + Nhũ Căn (Vị 18) + Phế Du (Bàng quang.13) + Phong Môn (Bàng quang.12) trị ho lâu ngày không khỏi (Châm Cứu Đại Thành).
21. Phối Chi Câu (Tam tiêu.6) + Đàn Trung (Nh.17) + Khí Hải (Nh.6) + Nhũ Căn (Vị 18) + Trung Quản (Nh.12) trị các chứng thổ huyết (Châm Cứu Đại Thành).
22. Phối Du Phủ (Th.27) + Đàn Trung (Nh.17) + Phế Du (Bàng quang.13) + Thiên Đột (Nh.22) + Trung Quản (Nh.12) trị ho, suyễn (Châm Cứu Đại Thành).
23. Phối Đàn Trung (Nh.17) + Khí Hải (Nh.6) trị mai hạch khí (Châm Cứu Đại Thành).
24. Phối Hành Gian (C.2) + Kiên Tỉnh (Đ.21) + Lâm Khấp (Đ.41) + Thái Xung (C.3) + Thiếu Hải (Tm.3) + Thông Lý (Tm.5) + Ủy Trung (Bàng quang.40) trị nhọt mọc ở lưng (Châm Cứu Đại Thành).
25. Phối Hành Gian (C.2) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) trị nhọt mọc khắp cơ thể (Châm Cứu Đại Thành).
26. Phối Địa Ngũ Hội (Đ.42) trị trong tai như ve kêu, lưng đau muốn gẫy (Tịch Hoằng Phú).
27. Phối Kinh Cừ (Phế 8) + Ngư Tế (Phế 10) + Tam Gian (Đại trường.3) + Thông Lý (Tm.5) trị mồ hôi ra khắp toàn thân (Loại Kinh Đồ Dực).
28. Phối cứu Đàn Trung (Nh.17) + Khí Hải (Nh.6) + Kiên Tỉnh (Đ.21) + Kỳ Môn (C.14) + Nhũ Căn (Vị 18) + Phong Môn (Bàng quang.12) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) + Thừa Tương (Nh.24) + Trung Phủ (Phế 1) + Trung Quản (Nh.12) trị uế nghịch (Loại Kinh Đồ Dực).
29. Phối Cự Khuyết (Nh.14) + Đại Đô (Tỳ 2) + Thái Bạch (Tỳ 3) + Thừa Sơn (Bàng quang.57) trị Tâm Vị thống [dạ dày đau] (Loại Kinh Đồ Dực).
30. Phối Âm Giao (Nh.7) + Thiên Xu (Vị 25) + Thủy Phân (Nh.9) trị quanh rốn đau (Loại Kinh Đồ Dực).
31. Phối Cách Du (Bàng quang.17) + Can Du (Bàng quang.18) + Gian Sử (Tâm bào.5) + Thận Du (Bàng quang.23) + Tỳ Du (Bàng quang.20) trị thổ huyết do nộ khí thương Can (Loại Kinh Đồ Dực).
32. Phối Bá Lao + Cách Du (Bàng quang.17) + Can Du (Bàng quang.18) + Đại Lăng (Tâm bào.7) + Gian Sử (Tâm bào.5) + Ngoại Quan (Tam tiêu.5) + Phế Du (Bàng quang.13) + Tâm Du (Bàng quang.15) + Thái Uyên (Phế 9) + Thận Du (Bàng quang.23) + Thiên Xu (Vị 25) + Thông Lý (Tm.5) + Tích Cốt + Trung Quản (Nh.12) + Tỳ Du (Bàng quang.20) trị thổ huyết (Loại Kinh Đồ Dực).
33. Phối Khí Xung (Vị 30) trị thương thử, ra mồ hôi nhiều mà tiêu chảy (Chứng Trị Chuẩn Thằng).
34. Phối cứu Khí Hải (Nh.6) 100 tráng + Trung Quản (Nh.12) 14 tráng trị bụng đau, tiêu chảy (Chứng Trị Chuẩn Thằng).
35. Phối Âm Lăng Tuyền (Tỳ 9) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Quan Nguyên (Nh.4) + Thần Khuyết (Nh.8) + Thiên Xu (Vị 25) + Trung Cực (Nh.3) + Trung Quản (Nh.12) trị lỵ không cầm (Y Học Cương Mục).
36. Phối Cự Khuyết (Nh.14) + Đại Lăng (Tâm bào.7) + Đàn Trung (Nh.17) + Hạ Quản (Nh.10) +Tâm Du (Bàng quang.15) + Thiên Đột (Nh.22) + Thượng Quản (Nh.13) + Trung Khôi + Trung Quản (Nh.12) + Vị Du (Bàng quang.21) trị ngũ ế, ngũ cách (Y Học Cương Mục).
37. Phối Âm Lăng Tuyền (Tỳ 9) + Công Tôn (Tỳ 4) + Gian Sử (Tâm bào.5) + Linh Đạo (Tm.4) + Thái Xung (C.3) trị 9 loại Tâm thống (Y Học Cương Mục).
38. Phối Bá Hội (Đc.20) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Kiên Ngung (Đại trường.15) + Phát Tế + Phong Thị (Đ.31) + Tuyệt Cốt (Đ.39) có tác dụng phòng phong trúng tạng phủ (Vệ Sinh Bảo Giám).
39. Phối cứu Khí Hải (Nh.6) + Trung Quản (Nh.12) trị Tỳ Vị khí hư (Vệ Sinh Bảo Giám).
40. Phối Bá Hội (Đc.20) + Đại Chùy (Đc.14) + Gian Sử (Tâm bào.5) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Kiên Ngung (Đại trường.15) + Phong Trì (Đ.20) có tác dụng phòng ngừa trúng phong (Vệ Sinh Bảo Giám).
41. Phối Bá Hội (Đc.20) + Hoàn Khiêu (Đ.30) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Kiên Ngung (Đại trường.15) + Phong Trì (Đ.20) + Tuyệt Cốt (Đ.39) có tác dụng phòng ngừa trúng phong (Thần Cứu Kinh Luân).
42. Phối Tam Âm Giao (Tỳ 6) + Tam Tiêu Du (Bàng quang.22) + Thiên Xu (Vị 25) + Trung Quản (Nh.12) trị cửu lỵ (Thần Cứu Kinh Luân).
43. Phối Dịch Môn (Tam tiêu.2) trị tai điếc đột ngột (Thần Cứu Kinh Luân).
44. Phối Công Tôn (Tỳ 4) + Nội Đình (Vị 44) trị Tỳ hư, bụng trướng (Thần Cứu Kinh Luân).
45. Phối Nội Quan (Tâm bào.6) + Ngư Tế (Phế 10) trị ăn không xuống (Thần Cứu Kinh Luân).
46. Phối Bá Lao + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Thập Tuyên + Ủy Trung (Bàng quang.40) trị cảm nắng, hoắc loạn (Thần Cứu Kinh Luân).
47. Phối Bá Hội (Đc.20) + Đại Chùy (Đc.14) + Gian Sử (Tâm bào.5) + Hoàn Khiêu (Đ.30) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Kiên Ngung (Đại trường.15) + Kiên Tỉnh (Đ.21) + Phong Trì (Đ.20) + Tuyệt Cốt (Đ.39) trị trúng phong bất tỉnh, đờm khò khè (Thần Cứu Kinh Luân).
48. Phối Cao Hoang (Bàng quang.43) + Khí Hải (Nh.6) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Quan Nguyên (Nh.4) trị các loại hư lao nhiệt (Thần Cứu Kinh Luân).
49. Phối Công Tôn (Tỳ 4) + Đại Đô (Tỳ 2) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Thái Bạch (Tỳ 3) + Thừa Sơn (Bàng quang.57) trị Tỳ, Tâm thống, đau như kim đâm (Thần Cứu Kinh Luân).
50. Phối Chi Câu (Tam tiêu.6) + Khúc Trì (Đại trường.11) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) trị kinh nguyệt bế do huyết trệ (Thần Ứng Kinh).
51. Phối Dương Lăng Tuyền (Đ.34) (Đ.34) + Hoàn Khiêu (Đ.30), đốt thêm đuôi kim, trị chân tê do phong hàn (Tạp Bệnh Huyệt Pháp Ca).
52. Phối Toàn Cơ (Nh.21) trị nội thương thực tích (Tạp Bệnh Huyệt Pháp Ca).
53. Phối Liệt Khuyết (Phế 7) trị suyễn cấp (Tạp Bệnh Huyệt Pháp Ca).
54. Phối Nội Đình (Vị 44) trị bụng đầy trướng (Tạp Bệnh Huyệt Pháp Ca).
55. Phối Hành Gian (C.2) + Phục Lưu (Th.7) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) trị chân không đi được (Châm Cứu Phùng Nguyên).
56. Phối Giáp Xa (Vị 6) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Ngư Tế (Phế 10) + Thừa Tương (Nh.24) trị hàm răng cắn chặt, mắt lệch, miệng méo (Trùng Lâu Ngọc Ngoạt).
57. Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Thái Dương + Tinh Minh (Bàng quang.1) trị mắt sưng đỏ đau (Thẩm Thị Dao Hàm).
58. Phối Quan Nguyên (Nh.4) + Thái Xung (C.3) + Trung Quản (Nh.12) trị Tỳ Vị dương hư, tay chân lạnh, nôn mửa, bụng đau, tiêu chảy (Thương Hàn Luận Châm Cứu Phối Hợp Huyệt Tuyển Chú).
59. Phối Cách Du (Bàng quang.17) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Thiên Đột (Nh.22) + Trung Quản (Nh.12) trị nấc (Trung Quốc Châm Cứu Học Khái Yếu).
60. Phối Nội Quan (Tâm bào.6) + Trung Quản (Nh.12) trị dạ dày đau (Trung Quốc Châm Cứu Học Khái Yếu).
61. Phối Nội Quan (Tâm bào.6) + Thượng Quản (Nh.13) trị có thai bị nôn mửa (Trung Quốc Châm Cứu Học Khái Yếu).
62. Phối Khúc Trì (Đại trường.11) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) trị huyết áp cao (Châm Cứu Học Giản Biên).
63. Phối Bá Hội (Đc.20) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Nhân Trung (Đc.26) + Thái Xung (C.3) trị thử quyết (Châm Cứu Học Giản Biên).
64. Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Khúc Trì (Đại trường.11) trị sốt không hạ (Châm Cứu Học Giản Biên).
65. Phối Công Tôn (Tỳ 4) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Trung Quản (Nh.12) trị nôn mửa (Trung Quốc Châm Cứu Học Khái Yếu).
66. Phối Cao Hoang (Bàng quang.43) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Tâm Du (Bàng quang.15) trị trước ngực đau (hung tý), hồi hộp, mất ngủ uể oải, xoay xẩm, chóng mặt (Hiện Đại Châm Cứu Y Án Tuyển).
67. Phối Dương Lăng Tuyền (Đ.34) + Hạ Cự Hư (Vị 39) + Nội Quan (Tâm bào.6) trị tụy tạng viêm (Châm Cứu Học Thượng Hải).
68. Phối Đại Trường Du (Bàng quang.25) + Hợp Cốc (Đại trường.4) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Thiên Xu (Vị 25) + Thứ Liêu (Bàng quang.32) + Trung Quản (Nh.12) trị ruột viêm tắc cấp (Châm Cứu Học Thượng Hải).
69. Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Quan Nguyên (Nh.4) + Thiên Xu (Vị 25) trị tiêu hóa kém (Châm Cứu Học Thượng Hải).
70. Phối Gian Sử (Tâm bào.5) +Trung Quản (Nh.12) trị nôn mửa (Châm Cứu Học Thượng Hải).
71. Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Trung Quản (Nh.12) trị thực đạo co thắt (Châm Cứu Học Thượng Hải).
72. Phối Khúc Trì (Đại trường.11) + Trung Quản (Nh.12) trị bụng đầy trướng do Hysteria (Châm Cứu Học Thượng Hải).
73. Phối Hợp Cốc (Đại trường.4) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) trị bón (Châm Cứu Học Thượng Hải).
74. Phối Hoàn Khiêu (Đ.30) + Phong Thị (Đ.31) trị chân tê (Châm Cứu Học Thượng Hải).
75. Phối cứu Đại Đô (Tỳ 2) trị sinh xong bị bất tỉnh (Châm Cứu Học Thượng Hải).
76. Phối Cao Hoang (Bàng quang.43) + Đại Chùy (Đc.14) + Thận Du (Bàng quang.23) trị tê bại (Châm Cứu Học Thượng Hải).
77. Phối Khâu Khư (Đ.40) trị quáng gà (Châm Cứu Học Thượng Hải).
78. Phối Hành Gian (C.2) + Ngoại Lăng + Quan Nguyên (Nh.4) + Thiên Xu (Vị 25) + Thượng Cự Hư (Vị 37) trị ruột viêm mạn (Tân Châm Cứu Học).
79. Phối Dương Lăng Tuyền (Đ.34) + Đại Lăng (Tâm bào.7) + Nội Quan (Tâm bào.6) + Kiên Ngoại Du (Tiểu trường.14) + Thái Dương trị tử giản (Tân Châm Cứu Học).
80. Phối Huyết Hải (Tỳ 10) + Tam Âm Giao (Tỳ 6) + Tuyệt Cốt (Đ.39) trị khí huyết đều hư, bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu đều thấp (Hiện Đại Y Án Châm Cứu Tuyển).
Cách châm Cứu Túc Tam Lý:
Châm thẳng 1 – 1, 5 thốn, cứu 5 – 10 tráng hoặc nhiều hơn, Ôn cứu 10 – 30 phút.
Ghi Chú: Trẻ nhỏ dưới 7 tuổi, không nên cứu huyệt này (Tân Biên Thực Dụng Châm Cứu Học).
Tham Khảo:
“Thiên ‘Tà Khí Tạng Phủ Bệnh Hình’ ghi: “ Bệnh của Vị làm cho bụng trướng to, vị quản đau thấu đến Tâm, chói lên 2 bên hông sườn, từ cách lên họng không thông, ăn uống không xuống, nên thủ huyệt (Túc) Tam Lý để chữa” (Linh khu 4, 110).
“Thiên ‘Tứ Thời Khí’ ghi: “Bệnh Trước Tý làm sự hoạt động khó khăn, hàn khí lâu ngày, châm huyệt (Túc) Tam Lý” (Linh khu 19, 16).
“ Thiên ‘Tứ Thời Khí’ ghi: Trong tất cả những bệnh Đại Trường phải châm Túc Tam Lý (Vị 36) . Nếu khí thịnh thì châm tả, hư thì bổ “ (Linh khu 19, 17).
“Thiên ‘Tứ Thời Khí’ ghi: “Trong bụng sôi, đó là khí xung lên trên đến ngực, làm cho suyễn, không đứng lâu được, đó là vì tà khí đang ở Đại Trường, châm huyệt Nguyên của hoang (Khí Hải – Nh.6) + Cự Hư Thượng Liêm (Thượng Cự Hư – Vị 37) + (Túc) Tam Lý” (Linh khu 19, 19).
“Thiên ‘Tứ Thời Khí’ ghi: “Vị khí nghịch, nôn ra chất đắng, gọi là chứng ẩu do Đởm, châm huyệt (Túc) Tam Lý nhằm làm cho Vị khí hạ xuống” (Linh khu 19, 21).
“Thiên ‘Tứ Thời Khí’ ghi: “Khi bụng dưới đau và không đi tiểu được, đó là tà khí ở tại Tam Tiêu, nên thủ huyệt Đại Lạc của kinh túc Thái Dương, tìm những huyết mạch nhỏ bị xung huyết mà châm Tả, nếu nó sưng thũng đến Vị quản, thì châm (Túc) Tam Lý “(Linh khu 19, 25).
“Thiên ‘Ngũ Tà’ ghi: “Tà khí ở Tỳ, Vị sẽ làm cho cơ nhục đau, Nếu Dương khí hữu dư Âm khí bất túc sẽ thành chứng ‘nhiệt trung’, mau đói; khi Dương khí bất túc, Âm khí hữu dư sẽ thành chứng ‘hàn trung’, ruột sôi, bụng đau, đó là Âm Dương đều hữu dư; Nếu Âm Dương đều bất túc thì hữu hàn, hữu nhiệt, tất cả đều phải điều hòa bằng Túc Tam Lý (Vị 36)” (Linh khu 20, 5).
“Thiên ‘Trướng Luận’ ghi: “ Vệ khí nhập chung với mạch gây ra chứng ‘phu trướng’, châm huyệt (Túc) Tam Lý để tả…” (Linh khu 35, 19-20).
Thiên ‘Thích Ngược Luận’ ghi : “Bệnh ngược phát từ Vị, làm cho mau đói mà không ăn được, ăn vào thì đầy, bụng trướng, thích túc Dương minh (Giải Khê (Vị 41) + Túc Tam Lý (Vị 36), hoành mạch ở túc Thái Âm cho ra huyết” (Tố vấn 36, 12).
“Thiên ‘Thích Yêu Thông’ ghi : “Mạch kinh Dương minh làm cho lưng đau không thể quay đi quay lại được … Nếu ngoảnh lại thì hoảng hốt như trông thấy gì lạ… Thích 3 nốt tại trước ống chân thuộc kinh túc Dương minh (Túc Tam Lý (Vị 36), để cho trên dưới điều hòa và ra huyết. Mùa Thu đừng để cho ra máu” (Tố vấn 41, 3).
“Thiên ‘Cốt Không Luận’ ghi: “Đầu gối đau, ống chân như muốn gãy, trị ở Dương minh trung du giao [Túc Tam Lý (Vị 36)] (Tố vấn 60, 27).
Cứu tăng tuổi thọ theo sách ‘Danh Gia Mạn Lục’:
Mỗi tháng cứu 8 ngày đầu (theo Âm lịch), cứu bằng mồi trực tiếp tại huyệt, gây bỏng vùng cứu.
Ngày (A.L) 1 2 3 4 5 6 7 8
NAM 9 tráng 10 11 11 10 9 9 8
NỮ 8 tráng 9 11 11 9 9 8 8
Phương pháp cứu này giúp tăng tuổi thọ.
Xem thêm: Các huyệt trên Kinh túc dương minh vị
