ĐIỆN MÃNG CHÂM ĐIỀU TRỊ LIỆT CHI TRÊN
1. ĐẠI CƯƠNG
– Theo Y học hiện đại liệt chi trên do rất nhiều nguyên nhân gây ra, tuỳ theo vị trí mức độ thương tổn hệ thần kinh bệnh nhân có biểu hiện mất hay giảm vận động hữu ý chi trên, có hay không teo cơ.
– Theo y học cổ truyền bệnh trong phạm vi chứng nuy, ma mộc. Do phong thấp tà thừa cơ tấu lý sơ hở xâm nhập vào kinh mạch ở chi trên làm cho vận hành kinh mạc tắc trở. Mặt khác tỳ chủ cơ nhục, tỳ chủ tứ chi khi tỳ hư khí huyết trệ gây bệnh.
2. CHỈ ĐỊNH
– Bệnh lý thoái hoá đốt sống cổ.
– Tai biến mạch máu não.
– Viêm đa dây đa rễ thần kinh, liệt sau zona.
– Sau chấn thương đám rối thần kinh cánh tay.
– Bệnh dây thần kinh do đái tháo đường.
3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
– Liệt chi trên do bệnh lý có chỉ định điều trị ngoại khoa: ép tuỷ, u não, u tuỷ, ống sáo tuỷ ..).
– Bệnh lý thần kinh giai đoạn đang tiến triển.
– Viêm nhiễm đặc hiệu (phong, lao, giang mai, HIV).
4. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: Bác sỹ, Y sỹ được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền.
2. Phương tiện
– Máy điện châm hai tần số bổ, tả.
– Kim châm cứu vô khuẩn, loại: 8-10-12 cm, dùng riêng cho từng người bệnh.
– Khay men, kẹp có mấu, bông, cồn 70 độ.
3. Người bệnh
– Được tư vấn, giải thích trước khi vào điều trị.
– Tư thế người bệnh nằm ngửa, gối cao hoặc ngồi.
5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
5.1. Phác đồ huyệt
| Huyệt đạo | |
| + Kiên trinh – Cực tuyền
+ Thủ tam lý – Khúc trì + Ngoại quan – Tam dương lạc + Hợp cốc – Lao cung |
+ Kiên ngung – Tý nhu
+ Thiên tuyền – Cực tuyền + Dương khê – Khúc trì + Tam âm giao – Âm lăng tuyền |
| Châm tả | |
| Đơn huyệt
+ Giáp tích cổ C4-C7 + Bát tà |
Huyệt đạo:
+ Kiên trinh – Cực tuyền + Kiên ngung – Tý nhu + Thủ tam lý – Khúc trì + Thiên tuyền – Cực tuyền + Ngoại quan – Tam âm giao + Dương khê – Khúc trì + Hợp cốc – Lao cung |
|
Châm bổ Tam âm giao – Âm lăng tuyền |
|
5.2. Thủ thuật :
Bước 1: Xác định và sát khuẩn da vùng huyệt
Bước 2: Châm kim vào huyệt theo các thì sau:
• Thì 1: Tay trái dùng ngón tay cái và ng ón trỏ ấn, căng da vùng huyệt; Tay phải châm kim nhanh qua da vùng huyệt.
• Thì 2: Đẩy kim từ từ theo huyệt đạo, kích thích kim cho đến khi đạt “Đắc khí” (bệnh nhân có cảm giác căng, tức, nặng vừa phả , không đau ở vùng huyệt vừa châm kim, thầy thuốc cảm giác kim mút chặt tại vị trí huyệt).
Bước 3: Kích thích huyệt bằng máy điện châm. Nối cặp dây của máy điện châm với kim đã châm vào huyệt theo tần số bổ – tả của máy điện châm:
• Tần số (đặt tần số cố định): Tần số tả từ 5 – 10Hz, Tần số bổ từ 1 – 3Hz.
• Cường độ: nâng dần cường độ từ 0 đến 150 microAmpe (tuỳ theo mức chịu đựng của người bệnh).
• Thời gian: 20- 30 phút cho một lần điện mãng châm.
Bước 4: Rút kim, sát khuẩn da vùng huyệt vừa châm.
5.3. Liệu trình điều trị
• Điện mãng châm ngày một lần
• Một liệu trình điều trị từ 15 – 30 lần.
6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
6.1. Theo dõi
Theo dõi tại chỗ và toàn thân
6.2. Xử trí tai biến
• Vựng châm: Người bệnh hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mạch nhanh, sắc mặt nhợt nhạt.
==> Xử trí: rút kim ngay, lau mồ hôi, ủ ấm, uống nước chè đường nóng, nằm nghỉ tại chỗ. Theo dõi mạch, huyết áp.
• Chảy máu khi rút kim: dùng bông vô khuẩn ấn tại chỗ, không day.
