THIÊN MÔN, DÂY TÓC TIÊN

HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC

Tên khoa học: Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr. Họ: Thiên môn (Asparagaceae)

Tên khác: Thiên môn đông, Tóc tiên leo, Dây tóc tiên, Mè nằm, Mằn sâm(Tày), Co sin sương(Thái).

Cách trồng: Nhân giống bằng tách mầm. Đất nào cũng trồng được, nhưng tốt nhất là đất cát pha, nhiều mùn, đủ nắng, thoát nước. Đất cần cày , bừa kỷ, để ải, lên luống cao 30-40cm, rộng 70-80cm, đào hốc so le, cách nhau 40-50cm, bón lót 2-3 kg phân chuồng mục. Trộn đều phân và đất, đặt mầm, lấp đất chặt rồi tưới nước giữ ẩm. Khi cây mọc, cắm cọc cho cây leo. Mỗi qúi 1 lần làm cỏ, vun xới và bón thúc bằng nước phân chuồng, nước tiểu pha loãng. Cây được 2 năm tuổi thì thu hoạch.

Bộ phận dùng và cách bào chế: Dùng rễ củ. Đào về, cắt bỏ rễ con, rửa sạch, đồ qua rồi rút bỏ lõi, phơi hoặc sấy khô dùng.

Tác dụng và liều dùng: Có tác dụng tư âm, nhuận táo, thanh phế, hóa đờm. Dùng để chữa các chứng bệnh: Phế ung, hư lao, ho, thổ huyết, đái đường, táo bón.

Liều dùng: 8-12g ngày dạng thuốc sắc hoặc hoàn, tán.

Bài thuốc ứng dụng:

Bài 1: Chữa ho có đờm, thổ huyết:

Thiên môn, Mạch môn, Ngũ vị tử lượng bằng nhau nấu cao, luyện với mật ong làm thành viên. Uống ngày 4-5g.

Bài 2: Chữa ho gà:

Thiên môn 12g, Mạch môn 12g, Bách bộ 10g, Qua lâu nhân 5g, Quất hồng 5g. Sắc ngày 1 thang, chia uống 2 lần.

Bài 3: Chữa hen phế quản:

Thiên môn 16g, Tang bạch bì 12g, Tô tử 12g, Rễ chanh(sao rượu) 8g, Bình vôi 8g, Củ chóc(chế gừng) 12g, Cam thảo 8g, Trầm hương 10g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 4: Chữa ho cho phụ nữ sau khi sinh:

Thiêm môn 16g, É rừng 20g, Rễ cối xay 10g, Cam thảo dây 8g, Tang bạch bì 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 5: Bổ phổi, bổ các chứng hư tổn:

Thiên môn 500g, rửa sạch, bỏ vỏ, bỏ lõi, giã nhỏ vắt lấy nước sắc 10 phần nước còn 3 phần, lọc bỏ cặn, rồi trộn với mật mía tốt( khoảng 200g), cô thành cao cho đến khi lấy chiếc đũa nhúng cao, nhỏ vào nước, cao không tan là được. Để cao nguội, cho vào lọ, nút kín, chôn xuống đất 7 ngày đêm mới đưa lên dùng. Mỗi ngày hòa 40ml vào nước sôi để nguội uống. Dùng 1-2 tháng mới thấy công hiệu.