MẠCH MÔN, TÓC TIÊN, MẠCH MÔN ĐÔNG

HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC

Tên khoa học: Opiopogon japonicus(L.f.) Ker.-GawI. Họ: Mạch môn (Haemodoraceae).

Tên khác: Tóc tiên, Lan tiên, Mạch môn đông, Duyên giới thảo, Phiếc kép phạ(Tày).

Cách trồng: Trồngbằng nhánh quanh năm, nhưng tốt nhất là vào mùa xuân. Đất thích hợp để trồng là đất thịt nhẹ, cát pha ở nơi cao ráo, thoát nước. Sau khi cày, bừa, đập nhỏ, thì lên luống cao 20-30cm, rộng 0,9-1,2m, bón lót ít phân chuồng hoai. Bụi mạch môn giống được tách thành nhánh nhỏ, cắt bớt lá và rễ, trồng với khoảng cách 30-30cm, sâu 5-7cm, lấp kín gốc rồi tưới ẩm. Hàng tháng cần bón thúc bằng nước phân chuồng, nước tiểu hoặc nước phân đạm pha loãng, kết hợp làm cỏ, vun xới quanh gốc. Cây trồng 2-3 năm là thu hoạch.

Bộ phận dùng và cách bào chế: Dùng củ. Đào củ về đem rửa sạch, phơi hoặc sấy khô bên ngoài. Khi dùng, bỏ lõi ở bên trong.

Tác dụng và liều dùng: Bổ âm, nhuận phế, ích vị, sinh tân dịch. Chữa các chứng ho khan, viêm họng, lao phổi, sốt âm ĩ về chiều, thổ huyết, khái huyết, chảy máu cam, hồi hộp, táo bón, lở ngứa, lợi niệu, chữa trẻ em bí đái, đái dắt.

Liều dùng: 6-20g/ngày dạng thuốc sắc.

Bài thuốc ứng dụng:

Bài 1: Chữa chứng phế nhiệt, miệng khô, khát nước, tứ chi nóng:

Mạch môn bỏ lõi sấy khô 20g, địa cốt bì 20g. Hai vị tán nhỏ, mỗi lần uống 5g với nước tiểu mạch sau bữa ăn hàng ngày.

Bài 2: Chữa chứng nôn ra máu:

Nước mạch môn tươi 50g, nước tía tô tươi 50g, nước sinh địa tươi 50g.Tất cả cho vào ấm đun sôi. Mỗi lần uống 1 bát con với 4g đất lòng bếp(hoàng thổ) được gạn lọc.

Bài 3:Chữa chứng chảy máu cam:

Mạch môn tươi 20g, sinh địa tươi 20g sắc nước uống.

Bài 4: Chữa ho, viêm họng:

Mạch môn 10g, Bách bộ bỏ lõi sao vàng 10g, Vỏ quýt 5g, Vỏ rễ dâu (cạo lớp vỏ mỏng bên ngoài) 10g, Xạ can 5g, Cam thảo dây 5g. Nấu thành cao loãng, mỗi lần uống 1 thìa cà phê, ngày uống 2-3 lần.

Bài 5: Chữa trẻ em viêm phế quản, viêm họng:

Mạch môn 24g, Huyền sâm 12g, Thiên môn 12g. Sắc uống ngày 1 thang

Bài 6: Chữa thổ huyết kèm các chứng môi đỏ, đau họng, đại tiện bí, rêu lưỡi vàng, mạch nhanh:

Mạch môn 4g, Sắn dây 40g, Cỏ nhọ nồi sao đen 40g, lá tre 1 nắm. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 7: Chữa say nắng:

Mạch môn 10g, Rau răm 4g, Đinh lăng 16g. Tất cả đều sao vàng, sắc uống ngày 1 thang.