KINH GIỚI
HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC
Tên khoa học: Elsholtzia cristata Wlld. Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Tên khác: Giả tô; Khương giới, Bán biên tô, Bài hương thảo. Hoa gọi là kinh giới tuệ.
Cách trồng: Trồng bằng hạt, gieo thẳng, gieo vãi hoặc chọc lỗ để gieo. Đất trồng tốt nhất là đất cát pha, màu mỡ. Cây cần đủ ẩm nhưng phải chống úng. Gieo hạt được quanh năm, nhưng vụ chính là vào tháng 2-3.
Bộ phận dùng và cách bào chế: Dùng cây, cành, lá, hoa.
Dùng tươi : Hái lá quanh năm
Dùng khô : Cắt cành, lá, hoa phơi khô trong bóng râm dùng dần.
Công dụng và liều dùng: Chữa cảm mạo do phong hàn gây nhức đầu, sốt, sợ lạnh, họng sưng đau, nôn mửa, chảy máu cam, lỵ ra máu. Hoa sao đen có tác dụng cầm máu.
Liều dụng: 6-12g khô/ngày dạng thuốc sắc hoặc bột. Dùng tươi 30g/ ngày.
Các bài thuốc ứng dụng:
Bài 1 : Chữa cảm mạo, nhức đầu, đau họng, nôn mửa:
Kinh giới 10g, Tía tô 10g, Hương nhu 10g, Ngải cứu 10g,
Hoắc hương 10g.
Sắc với 3 chén nước còn 1 chén chia làm 2 lần uống.
Bài 2 : Chữa chảy máu cam, nôn ra máu, đi lỵ ra máu:
Hoa kinh giới sao đen 15g, sắc với 1 chén nước còn nửa chén uống trong ngày.
Hoặc dùng bài sau(thừa kế LY Đoàn Anh Bình-An Hòa, Tuy An):
Hoa kinh giới 40g, 1 miếng A giao đốt cháy thành than. Hai vị tán nhỏ, đong 1 thìa canh khuấy vào nước sắc vỏ quýt uống ngày 1 lần.
Bài 3: Chữa mụn nhọt:
Kinh giới tuệ sống 12g, Mã đề, Bồ công anh, Kim ngân, Thổ phục linh, Ké đầu ngựa, Cam thảo nam, mỗi thứ 10g, thái nhỏ, sắc uống ngày 1 thang.
Bài 4 :Chữa chóng mặt, trúng phong mình cứng, trợn mắt, tay, chân duỗi đờ, hoặc phụ nữ sau khi sinh, tinh thần rối loạn, mắt mờ, không nói được:
Hoa kinh giới 15g tán nhỏ hoà với 1chén nhỏ nước tiểu trẻ con uống.
Bài 5 : Chữa sa trực tràng, sa tử cung :
Hoa kinh giới, Hương phụ mễ số lượng như nhau tán nhỏ. Lấy 10g hòa nước uống, 10g nấu nước sôi ngâm và rửa phần tử cung, trực tràng sa ra ngoài.
Bài 6 : Chữa viêm mũi dị ứng:
Hoa kinh giới 8g, Bạc hà 8g, Hoa húng quế 8g, Cây cứt lợn 12g, Lá cối xay 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 7: Chữa đau răng :
Kinh giới, Mộc nhĩ, lượng như nhau sắc nước súc miệng thường xuyên.
Bài 8: Chữa phỏng ban:
Kinh giới(sao vàng tán nhỏ) 40g. Dấm thanh 1 chén đun sôi rồi hòa với bột kinh giới thành dung dịch sền sệt như nước cháo loãng, tẩm bông thoa vào vùng da bị bệnh. Chú ý hòa thuốc đến đâu bôi đến đấy, ngày thoa 3 lần.
Thuốc uống trong: Kim ngân hoa 20g, Cát căn 12g, Kinh giới 20g, Cam thảo 8g. Sắc uống ngày 1 thang, uống từ 3-5 thang sẽ lành bệnh.
Bài 9: Chữa mất tiếng:
Kinh giới, Tang diệp, Tang bạch bì, Địa cốt bì đều 12g; Tử tô, Bán hạ chế mỗi vị 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
