NGƯU TẤT NAM, CỎ XƯỚC
HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC
Tên khoa học: Achyranthes aspera L. Họ: Rau dền (Amaranthaceae).
Tên khác: Ngưu tất nam, Nhả khoanh ngù(Tày), Co nhả lìn ngu(Thái)
Cách trồng: Cây cỏ xước mọc hoang khắp nơi, nên chỉ thu hái từ thiên nhiên.
Bộ phận dùng và cách bào chế: Dùng lá, rễ . Lá, rễ thu hái về, rửa sạch, dùng tươi hoặc phơi, sấy khô.
Công dụng và liều dùng: Chữa thấp khớp, đau lưng, tay chân tê mỏi, yếu, liệt, cảm mạo phát sốt, đau bụng kinh, đau bụng sau đẻ do sản dịch không ra hết. Dùng ngoài chữa lở ngứa, viêm miệng.
Liều dùng: 3-40g/ngày dưới dạng thuốc sắc.
Lưu ý: Phụ nữ có thai không được dùng.
Bài thuốc ứng dụng:
Bài 1: Chữa thấp khớp:
Rễ cỏ xước 40g, Hy thiêm 28g, Thổ phục linh 20g, Cỏ nhọ nồi 16g, Ngải cứu 12g, Thương nhĩ tử 12g. Tất cả đều sao vàng, sắc uống ngày 1 thang. Uống liên tục 7-10 ngày.
Nếu kèm đau nhức toàn thân thì uống bài sau( Thừa kế LY Phan Thái Thịnh- Xuân Quang II, Đồng Xuân): Rễ cỏ xước 10g, Rễ nhàu núi 10g, Kê huyết đằng 20g, Rễ bưởi bung 20g, Gòn gai 20g, sắc uống.
Bài 2: Chữa cao huyết áp, xơ vữa động mạch, cholesterol máu cao:
Nấu rễ cỏ xước thành cao khô, mỗi ngày uống 0,25g.
Bài 3: Chữa phụ nữ hành kinh đau bụng, có máu cục:
Rễ cỏ xước khô 3g- 9g sắc với rượu uống.
Bài 4: Chữa đau lưng, đau chân do phong thấp:
Lá cỏ xước thái nhỏ 20g, đậu sị 12g. Nấu cả hai sôi lên rồi bỏ bã, lấy nước nấu với 20g gạo thành cháo, nêm muối vừa đủ, ăn liên tục 4- 5 ngày.
Bài 5: Chữa lở miệng, lợi răng sưng đau:
Rễ hoặc lá cỏ xước sắc đặc ngậm nhiều lần.
Bài 6: Mất tiếng do viêm nhiễm:
Rễ cỏ xước khô 10g sắc nước uống.
Bài 7: Chữa kinh nguyệt không đều, ứ huyết:
Rễ cỏ xước 20g, Củ gấu( tứ chế) 16g, Ích mẫu 16g, Nghệ đen 16g, Lá mần tưới 12g, Tô mộc 12g, Chỉ xác 12g.
Sắc uống ngày 1 thang. Mỗi tháng uống từ 3-5 thang.
Bài 8: Chữa cao huyết áp:
Rễ cỏ xước 10g, Cỏ nhọ nồi 10g, Lá bạc hà 100g, Măng vòi 9 cái, nước vo gạo 300ml. Các vị thuốc trên rửa sạch, giã nát, cho vào nước vo gạo sắc, lọc lấy 100ml uống trong ngày. Uống liên tục 3 ngày liền.
Bài 9: Chữa bệnh phong thấp ở người cao tuổi(Thừa kế LY Mai Kim Định-Đức Bình Đông, Sông Hinh):
Rễ cỏ xước 20g, Hà thủ ô(tứ chế) 20g, Dây sống rắn 20g, Cam thảo dây 20g, Dây ruột lươn 20g, Ké đầu ngựa 20g, Chùm gửi 30g. Tất cả đem sao vàng, khử thổ, sắc uống ngày 1 thang.
