Định nghĩa
Bệnh lý thần kinh tự trị là rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến chức năng không tự nguyện, bao gồm nhịp tim, huyết áp, đổ mồ hôi và tiêu hóa.
Nó không phải là một căn bệnh cụ thể, bệnh lý thần kinh tự trị đề cập đến thiệt hại cho các dây thần kinh tự trị. Thiệt hại gây gián đoạn tín hiệu giữa não và các phần của hệ thống thần kinh tự trị, chẳng hạn như tim, mạch máu và tuyến mồ hôi, dẫn đến hiệu suất giảm hoặc bất thường của một hoặc nhiều chức năng cơ thể không tự nguyện.
Bệnh lý thần kinh tự trị có thể là một biến chứng của một số bệnh tật và điều kiện. Và một số thuốc có thể gây ra bệnh lý thần kinh tự trị như là tác dụng phụ. Các dấu hiệu, triệu chứng và điều trị bệnh lý thần kinh tự trị khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân, mà trên đó các dây thần kinh bị ảnh hưởng.
Các triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lý thần kinh tự trị khác nhau, tùy thuộc vào các bộ phận của hệ thống thần kinh tự trị bị ảnh hưởng. Có thể bao gồm:
Chóng mặt và ngất xỉu khi đứng (hạ huyết áp tư thế đứng), gây ra bởi giảm huyết áp
Vấn đề tiết niệu, bao gồm khó bắt đầu đi tiểu, không kiểm soát đái són và không có khả năng để bàng quang trống hoàn toàn, có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu.
Khó khăn tình dục, bao gồm cả vấn đề rối loạn chức năng cương dương hay xuất tinh ở nam giới và khô âm đạo và khó kích thích và cực khoái ở phụ nữ.
Khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn, do chức năng tiêu hóa không bình thường và chậm làm rỗng của dạ dày (gastroparesis), có thể gây ra cảm giác đầy bụng sau khi ăn ít, ăn không ngon, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, buồn nôn, nôn mửa và ợ nóng.
Đổ mồ hôi bất thường, chẳng hạn như mồ hôi quá nhiều hoặc giảm, ảnh hưởng đến khả năng điều tiết nhiệt độ cơ thể.
Phản ứng chậm chạp, khó khăn để điều chỉnh và gây ra vấn đề với lái xe vào ban đêm.
Không dung nạp gắng sức, có thể nhịp tim vẫn không thay đổi thay vì tăng và giảm đáp ứng thích hợp với mức độ hoạt động.
Tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời, nếu bắt đầu trải qua bất kỳ các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lý thần kinh tự trị. Nếu bị tiểu đường, hệ thống miễn dịch bị tổn hại hoặc tình trạng bệnh mãn tính, bác sĩ thường xuyên kiểm tra thiệt hại thần kinh.
Hiệp hội bệnh tiểu đường Mỹ (ADA) khuyến cáo những người với bệnh tiểu đường loại 2 được kiểm tra hàng năm đối với bệnh lý thần kinh tự trị bắt đầu ngay khi họ nhận được chẩn đoán bệnh tiểu đường. Đối với những người mắc bệnh tiểu đường loại 1,
Nguyên nhân
Bệnh lý thần kinh tự trị có thể được gây ra bởi số lượng lớn bệnh và vấn đề hoặc là tác dụng phụ của điều trị cho các bệnh không liên quan đến hệ thống thần kinh. Một số nguyên nhân phổ biến của bệnh lý thần kinh tự trị bao gồm:
Nghiện rượu, bệnh mãn tính tiến triển có thể dẫn đến tổn thương thần kinh.
Sự tích tụ protein bất thường trong các cơ quan (amyloidosis), ảnh hưởng đến các cơ quan và hệ thống thần kinh.
Bệnh tự miễn, trong đó các cuộc tấn công miễn dịch và hệ thống thường gây thiệt hại các bộ phận của cơ thể, bao gồm cả dây thần kinh. Ví dụ như hội chứng Sjogren, lupus ban đỏ hệ thống và viêm khớp dạng thấp. Bệnh lý thần kinh tự trị cũng có thể được gây ra bởi một cuộc tấn công bất thường của hệ thống miễn dịch xảy ra ở một số bệnh ung thư (hội chứng paraneoplastic).
Bệnh tiểu đường, nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh lý thần kinh tự trị, dần dần có thể gây ra tổn thương thần kinh khắp cơ thể.
Teo nhiều hệ thống, rối loạn thoái hóa dẫn đến mất và sự cố một số phần của hệ thống thần kinh trung ương.
Tổn thương dây thần kinh gây ra do phẫu thuật hoặc chấn thương.
Điều trị với các thuốc nhất định, bao gồm cả một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị ung thư và các loại thuốc kháng cholinergic, đôi khi được sử dụng để điều trị hội chứng ruột kích thích và bàng quang hoạt động quá mức.
Bệnh mãn tính khác, chẳng hạn như bệnh Parkinson và HIV / AIDS.
Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bệnh lý thần kinh tự trị bao gồm:
Bệnh tiểu đường. Bệnh tiểu đường, đặc biệt là bệnh tiểu đường khó kiểm soát, tăng nguy cơ phát triển tổn thương thần kinh, bao gồm cả bệnh lý thần kinh tự trị. Nguy cơ lớn nhất đối với những người đã có bệnh hơn 25 năm và khó trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Ngoài ra, những người có bệnh tiểu đường, những người thừa cân hay có bệnh tăng huyết áp hoặc cholesterol cao có nguy cơ bệnh lý thần kinh tự trị cao.
Nghiện rượu. Những người lạm dụng rượu có nguy cơ tổn thương thần kinh cao.
Các bệnh khác. Một số bệnh khác cũng làm tăng nguy cơ bệnh lý thần kinh tự trị, bao gồm cả amyloidosis, ung thư, lupus ban đỏ hệ thống và các bệnh tự miễn khác, HIV / AIDS, bệnh Parkinson, bệnh ngộ độc.
Kiểm tra và chẩn đoán
Đau thần kinh tự trị là một biến chứng có thể có của một số bệnh, và kiểm tra cần phải thường xuyên phụ thuộc vào có hay không yếu tố nguy cơ bệnh lý thần kinh tự trị đã biết.
Khi đã biết yếu tố nguy cơ bệnh lý thần kinh tự trị
Nếu có vấn đề làm tăng nguy cơ bệnh lý thần kinh tự trị, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bác sĩ thường chẩn đoán dựa trên dấu hiệu và triệu chứng. Tương tự như vậy, nếu bị ung thư và đang được điều trị bằng một loại thuốc được biết là gây ra tổn thương thần kinh, bác sĩ sẽ kiểm tra dấu hiệu của bệnh lý thần kinh.
Khi không có yếu tố nguy cơ cho bệnh lý thần kinh tự trị
Nếu các triệu chứng chỉ ra bệnh lý thần kinh tự trị và không biết nguyên nhân cơ bản, chẩn đoán khó khăn hơn. Bác sĩ có thể xem lại lịch sử y tế, yêu cầu mô tả kỹ lưỡng các triệu chứng và khám lâm sàng. Kiểm tra có thể giúp chẩn đoán, đánh giá phản ứng của một số chức năng cơ thể được điều khiển bởi hệ thống thần kinh tự trị. Đây có thể bao gồm:
Kiểm tra thở. Biện pháp kiểm tra nhịp tim và huyết áp đáp ứng với các bài tập thở như Valsalva.
Thử nghiệm bảng. Kiểm tra này theo dõi huyết áp và nhịp tim đáp ứng với những thay đổi tư thế và vị trí, mô phỏng những gì xảy ra khi đứng lên sau khi nằm xuống. Nằm phẳng trên bảng, sau đó nghiêng để nâng phần trên của cơ thể. Thông thường, cơ thể bù cho sự sụt giảm huyết áp xảy ra khi đứng lên bằng cách co mạch máu và tăng nhịp tim. Phản ứng này có thể chậm lại hoặc bất thường nếu có bệnh lý thần kinh tự trị.
Kiểm tra đường tiêu hóa. Kiểm tra làm rỗng dạ dày là kiểm tra phổ biến nhất để kiểm tra các chuyển động chậm của thực phẩm qua hệ thống dạ dày và các bất thường khác. Các thử nghiệm có thể có các hình thức khác nhau. Thử nghiệm có thể đo lường tỷ lệ mà tại đó thực phẩm rời khỏi dạ dày, trong khi kiểm tra cơ dạ dày thư giãn sau khi ăn. Các xét nghiệm này thường được thực hiện bởi bác sĩ chuyên về chứng rối loạn tiêu hóa.
Định lượng kích thích tuyến mồ hôi, kiểm tra phản xạ sợi trục (QSART). Thử nghiệm này đánh giá các dây thần kinh điều chỉnh các tuyến mồ hôi đáp ứng với kích thích. Một dòng điện nhỏ đi qua bàn chân, cẳng tay và chân, máy tính phân tích phản ứng của dây thần kinh và tuyến mồ hôi. Có thể cảm thấy ấm, cảm giác ngứa ran trong khi thử nghiệm.
Thử nghiệm đổ mồ hôi. Trong thử nghiệm này, phủ một lớp bột thay đổi màu sắc khi đổ mồ hôi. Sau đó vào một căn phòng với nhiệt độ từ từ gia tăng, cuối cùng sẽ làm cho đổ mồ hôi. Mẫu mồ hôi có thể giúp xác định chẩn đoán bệnh lý thần kinh tự trị hoặc các nguyên nhân khác làm giảm hoặc tăng đổ mồ hôi.
Xét nghiệm nước tiểu và chức năng bàng quang (urodynamic). Nếu có rối loạn bàng quang hoặc các triệu chứng tiết niệu, một loạt các xét nghiệm nước tiểu có thể đánh giá chức năng bàng quang.
Siêu âm. Nếu có triệu chứng bàng quang, bác sĩ có thể làm siêu âm, sóng âm tần số cao tạo ra hình ảnh của bàng quang và các bộ phận khác của đường tiết niệu.
Phương pháp điều trị và thuốc
Điều trị bệnh lý thần kinh tự trị bao gồm:
Điều trị các bệnh tiềm ẩn. Mục tiêu đầu tiên của điều trị bệnh lý thần kinh tự trị là quản lý bệnh hoặc vấn đề làm tổn hại dây thần kinh. Ví dụ, nếu nguyên nhân cơ bản là bệnh tiểu đường, cần phải kiểm soát lượng đường trong máu để giữ nó càng gần bình thường càng tốt. Trong một số trường hợp, điều trị bệnh cơ bản giúp đau thần kinh tự trị ngừng tiến triển, và các dây thần kinh bị hư hỏng thậm chí có thể tự sửa chữa hoặc tái sinh.
Quản lý các triệu chứng cụ thể. Ngoài việc quản lý các bệnh tiềm ẩn, phương pháp điều trị khác có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh lý thần kinh tự trị. Điều trị trên cơ sở hệ thống cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất do tổn thương thần kinh.
Triệu chứng tiêu hóa
Đổi chế độ ăn uống có thể bao gồm gia tăng lượng chất xơ ăn và các chất lỏng uống. Bổ sung chất xơ, chẳng hạn như Metamucil hoặc Citrucel, cũng có thể giúp đỡ. Hãy chắc chắn tăng chất xơ trong chế độ ăn uống từ từ để tránh khí và đầy hơi.
Metoclopramide (REGLAN). Thuốc theo toa giúp dạ dày tiêu hóa nhanh hơn bằng cách tăng các cơn co thắt đường tiêu hóa. Thuốc này có thể gây ra buồn ngủ, và hiệu quả của nó biến mất theo thời gian.
Các loại thuốc để giảm bớt táo bón. Thuốc nhuận tràng có thể giúp giảm bớt táo bón. Ngoài ra, tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn uống có thể giúp giảm táo bón.
Thuốc chống trầm cảm. Thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như imipramine (Tofranil), nortripxyline (Pamelor), có thể giúp điều trị tiêu chảy và đau bụng. Khô miệng và ít nước tiểu là những tác dụng phụ của các thuốc này.
Triệu chứng tiết niệu
Đào tạo chức năng bàng quang. Sau lịch trình uống nước và đi tiểu, có thể giúp tăng khả năng của bàng quang và đào tạo lại chức năng bàng quang để rỗng hoàn toàn vào thời gian thích hợp.
Bethanechol (Urecholine). Thuốc này giúp tạo điều kiện thuận lợi làm rỗng bàng quang. Tác dụng phụ bao gồm đau đầu, đau quặn bụng, đầy hơi, buồn nôn và đỏ bừng.
Đặt ống thông tiểu liên tục. Trong thủ tục này, một ống được luồn qua niệu đạo vào bàng quang.
Thuốc làm giảm bàng quang hoạt động quá mức. Bao gồm (Detrol) hoặc oxybutynin (Ditropan). Tác dụng phụ có thể bao gồm khô miệng, nhức đầu, mệt mỏi, táo bón và đau bụng.
Rối loạn chức năng tình dục
Đối với nam giới với rối loạn chức năng cương dương, bác sĩ có thể đề nghị:
Thuốc giúp cương cứng. Thuốc như sildenafil (Viagra), vardenafil (Levitra) và tadalafil (Cialis) có thể giúp đạt được và duy trì sự cương cứng. Tác dụng phụ có thể bao gồm đau đầu nhẹ, đỏ bừng mặt, đau bụng và nhìn màu sắc thay đổi. Đàn ông có tiền sử bệnh tim, đột quỵ hay tăng huyết áp cần sử dụng các loại thuốc này một cách thận trọng và giám sát y tế. Tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức nếu có sự cương cứng kéo dài hơn bốn giờ.
Bơm chân không bên ngoài. Thiết bị này giúp kéo máu vào dương vật bằng cách sử dụng một máy bơm tay. Một vòng căng sẽ giúp giữ cho máu tại chỗ, duy trì sự cương cứng đến 30 phút.
Đối với phụ nữ với các triệu chứng tình dục, bác sĩ có thể đề nghị:
Chất bôi trơn âm đạo. Nếu khô âm đạo là một vấn đề, chất bôi trơn âm đạo có thể làm cho quan hệ tình dục thoải mái hơn và thú vị hơn.
Triệu chứng nhịp tim và huyết áp
Bệnh lý thần kinh tự trị có thể gây ra một số vấn đề về nhịp tim và huyết áp. Bác sĩ có thể kê toa:
Fludrocortisone acetate (Florinef). Nếu bị chóng mặt hoặc cảm thấy mệt khi đứng lên, thuốc này giúp cơ thể giữ lại muối.
Midodrine (ProAmatine) hoặc pyridostigmine (Mestinon). Thuốc này có thể làm tăng huyết áp nếu bị chóng mặt khi đứng lên. Huyết áp cao khi nằm xuống là một tác dụng phụ có thể có của midodrine.
Beta blockers. Thuốc này giúp điều hòa nhịp tim nếu nhịp tim không đáp ứng với những thay đổi trong mức độ hoạt động bình thường.
Chế độ ăn nhiều muối, chất lỏng. Nếu huyết áp xuống khi đứng lên, chế độ ăn nhiều muối, chất lỏng có thể giúp duy trì huyết áp.
Đổ mồ hôi
Nếu gặp mồ hôi quá nhiều, bác sĩ có thể kê toa:
Thuốc làm giảm mồ hôi. Glycopyrrolate (Robinul, Robinul Forte) có thể làm giảm đổ mồ hôi. Các tác dụng phụ có thể bao gồm khô miệng, bí tiểu, nhìn mờ, thay đổi nhịp tim, mất hương vị và buồn ngủ.
Không có thuốc để tăng đổ mồ hôi nếu có bị mất khả năng đổ mồ hôi.
Lối sống và các biện pháp khắc phục
Thay đổi tư thế. Để giảm chóng mặt khi đứng, hãy thử đứng từ từ trong các giai đoạn. Cũng có thể uốn cong bàn chân và bám chặt vào bàn tay một vài giây trước khi đứng lên để tăng lưu lượng máu. Sau khi đứng lên, cố gắng căng cơ bắp chân trong khi bước vài lần để làm tăng huyết áp.
Nâng cao đầu giường. Nâng cao chân (30 cm) và ngồi với hai chân lủng lẳng bên cạnh giường trong vài phút trước khi ra khỏi giường.
Tiêu hóa. Nếu có triệu chứng tiêu hóa, hãy thử ăn các bữa ăn nhỏ, thường xuyên. Tăng lượng nước uống, và chọn thức ăn ít chất béo và chất xơ, cải thiện tiêu hóa.
Quản lý bệnh tiểu đường. Cố gắng giữ cho lượng đường trong máu càng gần bình thường càng tốt nếu có bệnh tiểu đường. Kiểm soát chặt chẽ lượng đường trong máu sẽ làm giảm triệu chứng, cũng có thể ngăn ngừa hoặc trì hoãn các vấn đề mới phát triển.
Thuốc thay thế
Một số phương pháp điều trị thay thế thuốc có thể giúp đỡ những người có bệnh lý thần kinh tự trị. Tuy nhiên, vì bệnh lý thần kinh tự trị là một tình trạng nghiêm trọng, thảo luận về bất kỳ phương pháp điều trị mới với bác sĩ để đảm bảo rằng không can thiệp với các phương pháp điều trị đã nhận được hoặc gây ra bất kỳ tác hại.
Alpha-lipoic acid. Nghiên cứu sơ bộ cho thấy chất chống oxy hóa này có thể hữu ích trong việc làm chậm hoặc thậm chí đảo ngược bệnh lý thần kinh gây ra vấn đề huyết áp hay nhịp tim. Tuy nhiên, nghiên cứu nhiều hơn là cần thiết.
Châm cứu. Trị liệu, sử dụng kim đặt vào các điểm cụ thể trong cơ thể, thấy giúp điều trị chậm làm rỗng dạ dày. Ngày càng có nhiều nghiên cứu cần thiết để xác nhận những phát hiện này.
Đối phó và hỗ trợ
Sống với tình trạng mãn tính sẽ có những thách thức hàng ngày. Một số các đề xuất này có thể làm cho dễ dàng hơn để đối phó:
Thiết lập ưu tiên. Quyết định những công việc cần làm vào một ngày nhất định, chẳng hạn như thanh toán hóa đơn hoặc mua sắm, và có thể chờ đợi cho đến khi thời gian khác. Sống năng động, nhưng đừng lạm dụng.
Tìm kiếm và chấp nhận sự giúp đỡ từ bạn bè và gia đình. Có một hệ thống hỗ trợ và một thái độ tích cực có thể giúp đối phó với những thách thức phải đối mặt. Yêu cầu hoặc chấp nhận sự giúp đỡ khi cần nó. Không xa lánh gia đình và bạn bè.
Nói chuyện với một cố vấn hoặc bác sỹ điều trị. Trầm cảm và bất lực là những biến chứng có thể có khi bệnh lý thần kinh tự trị. Nếu gặp một trong hai, có thể thấy hữu ích khi nói chuyện với một cố vấn hoặc bác sỹ điều trị khác với bác sĩ chăm sóc chính.
Hãy xem xét tham gia một nhóm hỗ trợ. Hãy hỏi bác sĩ về các nhóm hỗ trợ trong khu vực. Một số người thấy hữu ích khi nói chuyện với người khác, người thật sự hiểu những gì họ đang trải qua. Ngoài việc thân thiết, thành viên trong nhóm hỗ trợ cũng có thể có thủ thuật để làm cho cuộc sống với bệnh lý thần kinh tự trị dễ dàng hơn.
Phòng chống
Trong khi một số bệnh di truyền có nguy cơ phát triển bệnh lý thần kinh tự trị không thể được ngăn chặn, có thể làm chậm sự khởi đầu hoặc tiến triển của triệu chứng bằng cách chăm sóc tốt sức khỏe nói chung và quản lý các vấn đề y tế. Thực hiện theo lời khuyên của bác sĩ vào cuộc sống khỏe mạnh để kiểm soát dịch bệnh và vấn đề sức khỏe, có thể bao gồm các đề xuất này:
Kiểm soát lượng đường trong máu nếu có bệnh tiểu đường.
Tìm kiếm điều trị chứng nghiện rượu.
Điều trị thích hợp cho bất kỳ bệnh tự miễn dịch.
Thực hiện các bước để ngăn ngừa hoặc kiểm soát huyết áp cao.
Đạt được và duy trì trọng lượng khỏe mạnh.
Ngưng hút thuốc lá.
Tập thể dục thường xuyên.
Thành viên Dieutri.vn
