Nguy cơ từ việc dùng thực phẩm chức năng thay rau

Sợ rau quả “bẩn” chuyển sang “xài” TPCN

Sau khi đọc thông tin quảng cáo trên các trang mạng, chị Trần Thị Thu Thủy (ở Dịch Vọng, Cầu Giấy, Hà Nội) cấp tốc cho con gái 5 tuổi sử dụng loại cốm bổ sung tinh chất rau xanh. Theo lời chị Thủy, lý do là vì con gái chị cực kỳ lười ăn rau, phần khác là do tâm lý sợ rau “bẩn” đang hoành hành trên thị trường. Do đó, việc cho con sử dụng loại TPCN này sẽ mang lại hiệu quả “hai trong một”, tức là vừa giúp bổ sung rau xanh trong bữa ăn, vừa tránh nỗi lo thực phẩm bẩn “tấn công” (?!).

“Bây giờ ăn gì cũng thấy sợ, nhất là thấy báo, đài thường xuyên nói rau quả bị bơm thuốc kích thích, rau “ngậm” hóa chất bảo vệ thực vật hay rau trồng ở những nơi bị ô nhiễm. Nói chung, không ăn rau thì lo không đủ chất mà ăn cũng phải dè chừng. Thế nên, tôi nghĩ cho bọn trẻ uống cốm bổ sung tinh chất rau là hợp lý, vừa tiện lợi mà vẫn đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho sự phát triển của trẻ”, chị Thủy chia sẻ.

Đồng suy nghĩ với chị Thủy, chị Nguyễn Thị Lan (ở Lĩnh Nam, Hoàng Mai, Hà Nội) vì quá “mệt mỏi” trong việc ép con ăn rau xanh mỗi bữa nên đã mua các loại TPCN có vitamin tổng hợp, vitamin C… cho con uống. Không những thế, vợ chồng chị còn khuyến khích ông bà nội (ngoài 70 tuổi) của bé dùng các TPCN hàng ngày để bổ sung thêm dưỡng chất cho cơ thể. Chị Lan cho hay: “Ông bà có tuổi nên ăn uống cũng thất thường, do đó sẽ không cung cấp đủ các vitamin, chất xơ cũng như khoáng chất cho cơ thể. Vì thế, các loại TPCN sẽ góp phần bù đắp vào những thiếu hụt đó”.

Tuy nhiên, là người đã từng cho con sử dụng các loại cốm bổ sung dưỡng chất, chị Minh Hà (nhân viên của một siêu thị tại Hà Nội) nhận định: “Tôi không ủng hộ việc bố mẹ cho con uống quá nhiều các loại TPCN bổ sung mà “cắt” luôn đi rau, củ quả trong bữa ăn của bé. Làm như thế sẽ khiến bé phát triển không toàn diện, thừa chất này nhưng lại thiếu chất khác. Thế nên, bố mẹ chỉ nên dùng TPCN khi nào con có dấu hiệu bị ốm, còi xương hay thiếu vitamin để giúp con bổ sung dưỡng chất, tăng sức đề kháng. Nếu bé khỏe mạnh, phát triển bình thường thì không nên lạm dụng. Không có gì tốt bằng các sản phẩm tự nhiên cả”.

Hãy là người tiêu dùng thông minh

Trao đổi về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia khẳng định: “Các loại thực phẩm tươi như rau xanh, quả chín chứa rất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, trong khi TPCN chỉ có thể bổ sung một vài vitamin nhất định. Do đó, nếu lạm dụng các loại TPCN mà “bỏ quên” việc dùng thực phẩm tươi sống sẽ có nguy cơ thiếu hụt một số vitamin, không tốt cho sự phát triển toàn diện của cơ thể”.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, rau quả là nguồn cung cấp các loại vitamin như vitamin C, vitamin A, B1… Bên cạnh đó, rau xanh, quả chín còn chứa nhiều chất khoáng như kali, canxi, magiê cần thiết cho quá trình chuyển hóa, rất tốt cho quá trình tăng trưởng của trẻ nhỏ, góp phần tăng sức đề kháng phòng chống các bệnh nhiễm khuẩn viêm đường hô hấp, tiêu chảy… Vì vậy, việc ăn rau quả hàng ngày có ý nghĩa vô cùng quan trọng để có một cơ thể phát triển khỏe mạnh.

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm cho biết thêm: Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại TPCN cũng có tác dụng trong việc cung cấp vitamin cho cơ thể. Do vậy, không thể phủ nhận công dụng của các loại thực phẩm bổ sung dưỡng chất này. Tuy nhiên, việc sử dụng như thế nào cho hợp lý để đem lại hiệu quả tốt nhất mới là điều quan trọng. Về vấn đề này, theo PGS.TS Trần Đáng, nguyên Cục trưởng Cục An toàn Vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế), TPCN là những sản phẩm có tác dụng duy trì, tăng cường và phục hồi các chức năng của cơ thể, tạo cho cơ thể cảm giác thoải mái, tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ gây bệnh. Ưu điểm của các loại TPCN là bổ sung nhanh chóng chất dinh dưỡng mà cơ thể không được cung cấp đầy đủ trong chế độ ăn uống hàng ngày. Tuy vậy, chúng chỉ phát huy tác dụng tốt nhất khi được sử dụng đúng theo hướng dẫn với liều lượng hợp lý và phải kết hợp bổ sung các dưỡng chất khác kèm theo chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ.

Mặt khác, nếu lạm dụng sử dụng “vô tội vạ” các loại TPCN trong một thời gian dài thì ngoài việc tốn kém tiền bạc còn dẫn đến nguy cơ làm rối loạn quá trình đồng hóa trao đổi chất trong cơ thể do liên tục phải tiếp nhận dư thừa nhiều loại chất bổ và chất dinh dưỡng. Năng lượng dư thừa được kết hợp với các chất dư thừa khác trong cơ thể làm mỡ máu tăng cao, gây tác hại đến nhiều cơ quan bộ phận trong cơ thể người dùng.

Do đó, các chuyên gia khuyến cáo, TPCN dù tốt đến đâu cũng chỉ là một trong những nguồn bổ sung các chất cần thiết cho cơ thể. Nó không thể thay thế được những nguồn dinh dưỡng tự nhiên. Một chế độ ăn cân đối sẽ có lợi hơn một chế độ ăn có nhiều TPCN nhưng không cân đối. Do đó, muốn khỏe mạnh phải có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Phải duy trì một chế độ ăn uống hợp lý, xây dựng một lối sống lành mạnh, khoa học để không bị tốn tiền vô ích vì thiếu hiểu biết. Nếu có ý định sử dụng các loại TPCN, hãy là người tiêu dùng thông minh trong việc lựa chọn những thương hiệu sản phẩm TPCN có uy tín, đọc kỹ các thành phần dinh dưỡng, liều lượng dùng hợp lý để đem lại hiệu quả tốt nhất cho sức khỏe.

Mai Thùy