Ngộ độc rotundin: chẩn đoán và điều trị hồi sức tích cực

Rotundin được chiết xuất từ củ bình vôi với thành phần chính là L tetrahydropalmatin có tác dụng an thần, giảm đau, gây ngủ. Là thuốc có độ an toàn cao, tuy nhiên nếu uống quá liều có thể gây nhiều biến chứng.

Liều gây ngủ từ 30 – 90mg, liều giảm đau 60 – 120mg, tối đa có thể dùng tới 480mg/ngày. Liều ngộ độc chưa có tài liệu nào nói chính xác là bao nhiêu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của chúng tôi khi bệnh nhân uống 300mg/24 giờ đã gây ra những biến đổi về điện tim.

Chẩn đoán xác định

Hỏi bệnh

Phát hiện bệnh nhãn có uống rotundin.

Triệu chứng lâm sàng

Thần kinh: ức chế thần kinh trung ương, giảm ý thức, nặng dẫn đến hôn mê, một số ít bệnh nhân kích thích.

Hô hấp: ức chế hô hấp, viêm phổi do sặc.

Tim mạch: hầu hết đều có các rối loạn trên điện tim, thường gặp nhất là ST chênh lên, T âm hoặc 2 pha, QTc kéo dài, có thể gặp nhịp chậm, xoang hoặc nhanh xoang, block nhĩ thất, tụt huyết áp.

Tiêu hóa: buồn nôn, nôn, có thể gây viêm gan nhưng chủ yếu là gặp ở bệnh nhân đỉều trị kéo dài.

Xét nghiệm

Độc chất: tìm rotundin trong dịch dạ dày, nước tiểu. Định lượng rotundin trong máu bằng sắc kí lỏng khối phổ.

Điện tim: ghi điện tim lúc vào viện và lúc ra viện, khi có bất thường về điện tim cần theo dõi điện tim mỗi 6-12 giờ bằng monitor.

Chẩn đoán phân biệt

Với các loại thuốc ngủ và an thần khác: xét nghiệm độc chất.

Phân biệt với các nguyên nhân khác gây hôn mê.

Điều trị

Tuân thủ các bước cấp cứu ổn định bệnh nhân nếu bệnh nhân trong tình trạng nặng.

Không có thuốc giải độc đặc hiệu.

Hạn chế hấp thu.

+ Gây nôn nếu đến sớm, tình hoàn toàn.

+ Nếu đã có rối loạn ý thức: rửa dạ dày sau khi đặt nội khí quản (NKQ) có bóng chèn, với lượng nước rửa tối đa từ 3 – 5 lít.

+ Than hoạt 1g/kg, uống một lần kèm thuốc tẩy.

+ Thuốc tẩy sorbitol: 1 – 2g/kg.

Hồi sức:

+ Bảo đảm hô hấp: bệnh nhân có rối loạn ý thức: đặt bệnh nhân nằm tư thế nghiêng an toàn, tránh tụt lưỡi, hút đờm dãi, thở oxy nếu cần.

+ Nếu có hôn mê, suy hô hấp: tiến hành đặt nội khí quản, thở máy CMV.

+ Truyền dịch: tăng cường thải trừ chất độc, dùng natri clorua 0,9%; glucose 5%.

+ Nuôi dưỡng, vệ sinh cơ thể, chống loét.

+ Theo dõi điện tim, ra viện khi QTc có xu hướng giảm trờ về binh thường.