[Xoa bóp] Xoa bóp, kéo giãn chữa đau lưng cấp và mạn tính

Ðau lưng là một triệu chứng thường gặp do rất nhiều nguyên nhân gây ra, ở mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề. Bệnh không chỉ gây đau đớn, khó khăn trong sinh hoạt làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh mà còn ảnh hưởng đến năng suất lao động gây thiệt hại về kinh tế, ảnh hưởng đến gia đình và xã hội.

Xoa bóp và kéo giãn cột sống là phương pháp rất hiệu quả để điều trị đau lưng do co cứng cơ, hẹp khe khớp, gai mỏ xương do thoái hoá dẫn đến tình trạng chèn ép các rễ dây thần kinh. Tác dụng giãn cơ, mở rộng các khe khớp giải phóng sự chèn ép lên các rễ và dây thần kinh từ đó làm giảm đau; tăng dần vận động của đoạn cột sống bị hạn chế và tăng cường tuần hoàn đến nuôi dưỡng tại vị trí đau. Đặc biệt, kỹ thuật kéo giãn cột sống không dùng máy rất phù hợp với tuyến y tế cơ sở trang thiết bị còn hạn chế, chưa có máy kéo giãn cột sống. Bệnh nhân được điều trị sớm, giảm chi phí, giảm tải cho bệnh viện tuyến trên. Xin giới thiệu cách xoa bóp ấn huyệt và kéo giãn cột sống thắt lưng không dùng máy.

Xoa bóp huyệt và mát-xa

Bệnh nhân nằm sấp trên giường, bộc lộ áo vùng thắt lưng, chiếu tia hồng ngoại 10 phút. Sau đó, kỹ thuật viên thực hiện các động tác mát-xa vùng lưng: xát, xoa, day vùng thắt lưng 10 phút. Tiếp đến, kỹ thuật viên nắm bàn tay lại, đấm nhẹ dọc theo cột sống thắt lưng tới khớp xương hông người bệnh. Làm 3 – 5 lượt rồi dùng ngón cái day ấn các huyệt thận du, đại trường du, hoàn khiêu, thừa phù. Mỗi huyệt làm khoảng 1 phút.

Vận động khớp háng và khớp gối

Bệnh nhân nằm ngửa trên giường, 2 tay và 2 chân duỗi thẳng, bệnh nhân thả lỏng thư giãn toàn thân; Kỹ thuật viên đứng cạnh bệnh nhân, một tay nắm cổ chân, một tay giữ đầu gối bệnh nhân và bắt đầu vận động; Gấp chân, ép bụng rồi duỗi ra (làm liên tục 10 lần mỗi một bên chân); Vận động xoay khớp háng theo chiều kim đồng hồ 5 vòng rồi tiếp tục xoay ngược lại 5 vòng (làm tuần tự từng chân); Động tác tiếp theo, 2 chân bệnh nhân cùng gấp lên bụng, kỹ thuật viên dùng 2 tay giữ 2 đầu gối vận động khớp háng: Vận động theo chiều lên xuống 10 lần, sang trái sang phải 10 lần rồi xoay tròn theo chiều kim đồng hồ 10 lần và xoay ngược chiều kim đồng hồ 10 lần.

Thực hiện kỹ thuật kéo giãn cột sống không dùng máy

Động tác 1:

Bệnh nhân nằm ngửa, 2 chân co gấp sao cho 2 gót bàn chân sát vào mông. Kỹ thuật viên đứng trước bệnh nhân, dùng 2 tay giữ trước 2 đầu gối, dùng lực tỳ dần 2 đầu gối xuống, lưng bệnh nhân dần giãn đến khi tối đa thì giữ nguyên động tác 1 – 2 phút rồi trả lại tư thế ban đầu, tiếp tục làm lại động tác này từ 3 – 5 lần rồi chuyển sang động tác 2.

Kéo giãn không dùng máy: động tác 1

Động tác 2:

Bệnh nhân nằm ngửa, 2 chân gấp sao cho mặt trước đùi gần áp sát với bụng. Kỹ thuật viên đứng trước bệnh nhân, dùng 2 tay giữ mặt dưới khớp gối, tỳ ép gối bệnh nhân về phía ngực. Lúc này lưng bệnh nhân sẽ dần được kéo giãn, đến khi căng tối đa thì giữ nguyên động tác trong 1 – 2 phút rồi dần trả lại tư thế ban đầu, tiếp tục làm lại động tác này từ 3 – 5 lần rồi để bệnh nhân nằm nghỉ thư giãn 2 – 3 phút và kết thúc.

Kéo giãn không dùng máy: động tác 2

Lưu ý:

Khi kéo nếu tăng giảm lực quá nhanh có thể gây kích thích làm tăng co cơ, do đó cần tăng giảm lực từ từ, đặc biệt trong bệnh lý đau cấp. Kỹ thuật viên có thể điều chỉnh linh hoạt lực kéo, hướng kéo trong ngưỡng chịu đựng của bệnh nhân.

ThS.BS. Nguyễn Khắc Thuý (Trung tâm y tế quận Long Biên)