GAI

HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC

Tên khoa học: Boehmeria nivea (L.) Gaud. Họ: Gai (Urticaceae)

Tên khác: Gai làm bánh, Gai tuyết, Trữ ma, Bẩu pán(Tày), Co pán(Thái), Chiều dủ(Dao).

Cách trồng: Trồng bằng thân cành giâm xuống đất. Đất thích hợp là đất cát pha, đất thịt nhẹ, màu mỡ, ẩm mát, nơi có bóng che nhẹ.

Bộ phận dùng và cách bào chế: Rễ củ( trử ma căn), thu hái quanh năm, tốt nhất là vào mùa hạ, mùa thu. Đào lấy củ, rửa sạch, cắt bỏ rễ con, thái mỏng rồi dùng tươi hoặc phơi, sấy khô.

Tác dụng và liều dùng: An thai, cầm máu, tán ứ, lợi tiểu. Dùng để chữa các chứng: động thai, dọa sẩy thai, chảy máu, đái đục, đái ra máu, sưng tấy.

Liều dùng: 8-20g ngày dạng thuốc sắc.

Bài thuốc ứng dụng:

Bài 1: Chữa động thai, ra máu:

Rễ gai 8g, Cành tía tô 8g, Ngải cứu 4g Sắc uống ngày 1 thang. Hoặc dùng chỉ 2 vị: Củ gai 40g, Lá ngải cứu tươi 20 đọt(nếu không có ngải cứu, thay bằng than lá cọ 30g), sắc với 4 chén nước còn 2 chén chia 3 lần uống lúc đói trong ngày.

Bài 2: Thuốc bổ huyết, bổ thai, an thai, thai nhiệt gây đau bụng:

Củ gai non khô 20g(không được dùng dụng cụ bằng sắt để đào), Hạt sen(bỏ tim) 20g. Sắc uống buổi sáng trước khi ăn, ngày 1 thang.

Kiêng: Không dùng cho người tạng hàn( người hay lạnh, đầy bụng, ăn ít tiêu, đại tiện hay bị lỏng…).

Bài 3: Chữa sa tử cung, viêm niêm mạc tử cung:

Rễ gai 30g, Bồ công anh 12g, Lõi cây móc 12g, Kim anh tử 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 4: An thần, chữa mất ngủ:

Lá gai, Lá vông, Rau má, Lạc tiên, liều lượng như nhau nấu thành cao uống ngày 20-50ml.

Bài 5: Chữa tiểu tiện ra máu: Rễ và lá gai 30g sắc uống hàng ngày.

Bài 6: Chữa ho và ho gà:

Lá gai(3 lần tẩm đồng tiện trẻ em, 3 lần sao hơi đen)20g, Rễ chanh(cạo lớp vỏ đen bên ngoài) 20g, Rễ cây chỉ thiên 12g, Củ sả 8g, Rau má 12g. Tất cả sao khô, tán thành bột mịn, luyện với kẹo mạch nha làm viên bằng hạt đậu đen.

Liều dùng: Từ 1-2 tuổi, uống mỗi ngày 10-15 viên, 3-4 tuổi uống mỗi ngày 15-20 viên, từ 5 tuổi trở lên uống 25-30 viên, người lớn uống ngày 30-35 viên.

Có thể sắc uống ngày 1 thang trên.