GS. Nguyễn Xuân Thụ
Hiện tượng giãn thành nang của một phần đường mật chính mà chủ yếu là mật quản chính ngoài gan.
Sinh bệnh học
Theo Yotsuyanogi, khi có hiện tượng thông nòng trở lại của mật quản bào thai, nơi nào thành mật quản yếu thì sẽ hình thành nên nang đường mật.
Ngoài ra gần đây riêng với u nang ống mật chủ, rất nhiều tác giả thừa nhận hiện tượng còn tồn tại ống mật tụy chung, nên lâu dần mật ứ đọng lại sẽ thành u nang, u nang ống mật chủ là loại u nang đường mật thường gặp nhất. Tuy nhiên, hiện tượng giãn đường mật thành nang còn liên quan tới một khuyết tật nào đó chưa cắt nghĩa được của thành đường mật.
Xếp loại (hình 17.14): Qua thực tế nhiều năm, chúng tôi xếp loại như sau:
Loại A: U nang mật ngoài gan (3/4 các trường hợp).
A1: u nang ống mật chủ, theo thứ tự nhiều ít, hình bầu dục, hình cầu và hình thoi.
A2: Túi thừa ống mật chủ (diverticule du cholédoque).
A3: Túi sa ống mật chủ (cholédococèle) còn gọi là nang ống mật chủ trong lòng tá tràng, vì chỉ có phần tận cùng của ống mật chủ giãn thành nang.
Loại B: Nang mật ống gan chung hoặc ống gan chính.
Loại C: Nang mật trong và ngoài gan (u nang ống mật chủ và u nang mật trong gan).
Loại D: Giãn thành chuỗi các mật quản trong gan, bệnh Caroli, hình thái toàn bộ (đại đa số), rất ít khi khu trú tại một thùy gan.
Hình 17.4 các thể loại u nang đường mật bẩm sinh
Chẩn đoán các nang bẩm sinh đường mật
Về lâm sàng thường có biểu hiện nhiễm khuẩn mật quản từng đợt và tắc mật, biểu hiện cả trên xét nghiệm. Trong u nang ống mật chủ đơn thuần hoặc có cả u nang mật trong gan, chụp khung tá tràng thường giãn rộng. Kết quả thấy rõ nhất và trung thực nhất khi làm siêu âm.
Điều trị các nang bẩm sinh đường mật
Với loại A và C, cắt bỏ u nang ống mật chủ (vì nguy cơ ung thu hóa sau này, để lại u nang và dẫn lưu vào ruột vẫn có nguy cơ trào ngược dịch tụy vào nang ống mật chủ, nhiễm khuẩn đường mật và đau bụng). Đối với u nang trong gan, nếu điều kiện kĩ thuật và vị trí tổn thương cho phép vẫn nên cắt bỏ, vì vẫn dè chừng nguy cơ ung thư hóa. Nối lại mật ruột nên theo Roux-en-Y để tránh nhiễm khuẩn mật quản ngược dòng.
Với loại ở: tiên lượng tuyệt vọng nếu không phải là thể loại khu trú để
tận dụng phẫu thuật cắt thùy gan; Trong bệnh Caroli, nguy cơ trước mắt là nhiễm khuấn đường mật, nguy cơ lâu dài là ung-thư hóa.
